การฟอกเงิน ผลกระทบร้ายแรงต่อเศรษฐกิจและสังคม

ฟอกเงิน คืออะไร

การฟอกเงิน หรือ Money Laundering คือ เป็นกระบวนการที่อาชญากรหรือผู้กระทำความผิดนำเงินที่ได้มาจากกิจกรรมที่ผิดกฎหมายมาแปรรูปเป็นเงินที่ดูเหมือนมีต้นทางที่ถูกต้องตามกฎหมาย กระบวนการนี้สำคัญมากสำหรับอาชญากรเพราะมันช่วยให้พวกเขาสามารถใช้เงินที่ได้มาจากกิจกรรมผิดกฎหมายได้อย่างเสรีโดยไม่ถูกจับตามองหรือตรวจสอบจากหน่วยงานกฎหมาย

กระบวนการฟอกเงินมักเกี่ยวข้องกับขั้นตอนหลายขั้นตอนเพื่อซ่อนหรือบิดเบือนแหล่งที่มาของเงิน เช่น

การวางเงิน (Placement): ขั้นตอนแรกของกระบวนการฟอกเงิน ที่อาชญากรนำเงินที่ได้มาจากกิจกรรมผิดกฎหมายเข้าสู่ระบบการเงินหรือการธนาคาร อาจเป็นการฝากเงินสดเข้าบัญชีธนาคารหรือการใช้เงินในกิจกรรมทางการเงินที่ดูถูกต้องตามกฎหมาย
การแยกเงิน (Layering): ขั้นตอนที่อาชญากรพยายามที่จะบิดเบือนแหล่งที่มาของเงินผ่านการทำธุรกรรมทางการเงินหลายอย่าง เช่น การโอนเงินระหว่างบัญชีต่างๆ หรือการซื้อและขายทรัพย์สิน เพื่อทำให้ต้นทางของเงินยากต่อการติดตาม
การผสานเงิน (Integration): ขั้นตอนสุดท้ายที่เงินที่ได้มาผ่านกระบวนการฟอกจะถูกนำมาใช้ในการทำธุรกิจที่ดูถูกต้องตามกฎหมายหรือการลงทุน ทำให้เงินนั้นดูเหมือนเป็นเงินที่ได้มาอย่างถูกต้อง

การฟอกเงินมีผลกระทบที่ร้ายแรงต่อเศรษฐกิจและสังคม เนื่องจากมันช่วยสนับสนุนการดำรงอยู่ของกิจกรรมทางอาชญากรรมที่สร้างความเสียหาย เช่น การค้ายาเสพติด การค้ามนุษย์ และการก่อการร้าย นอกจากนี้ การฟอกเงินยังสร้างความไม่เสถียรในระบบการเงินและการธนาคาร เพราะมันบิดเบือนความจริงของทรัพย์สินและการทำธุรกรรมทางการเงิน

ด้วยเหตุนี้ การต่อสู้กับการฟอกเงินจึงเป็นหนึ่งในความท้าทายสำคัญของรัฐบาลและหน่วยงานกำกับดูแลทั่วโลก การดำเนินการเช่น การกำหนดกฎหมายที่เข้มงวด เทคโนโลยีการตรวจสอบที่ซับซ้อน และความร่วมมือระหว่างประเทศเป็นส่วนสำคัญในการป้องกันและต่อต้านการฟอกเงิน

ขั้นตอนของกระบวนการฟอกเงินทีเกิดขึ้นบ่อยมากที่สุด

ขั้นตอนของการฟอกเงินเป็นกระบวนการที่ซับซ้อนและเป็นขั้นตอนที่จำเป็นสำหรับอาชญากรที่ต้องการทำให้เงินที่ได้มาจากกิจกรรมผิดกฎหมายเหมือนกับเงินที่ได้มาอย่างถูกต้องตามกฎหมาย ขั้นตอนนี้แบ่งออกเป็นสามขั้นตอนหลัก ได้แก่ การยักย้าย, การปกปิด, และการนำกลับมาใช้

การยักย้าย (Placement): ขั้นตอนนี้เป็นการเริ่มต้นของกระบวนการฟอกเงิน ซึ่งเป็นการนำเงินที่ได้มาจากกิจกรรมผิดกฎหมายเข้าสู่ระบบการเงินหรือธนาคารที่ถูกต้องตามกฎหมาย วิธีการที่ใช้ในขั้นตอนนี้อาจรวมถึงการฝากเงินสดเข้าบัญชีธนาคาร, การซื้อสินทรัพย์มีค่าเช่นอัญมณีหรือนาฬิกาหรู, หรือการใช้เงินเพื่อซื้อสิ่งของแล้วขายต่อ เป้าหมายคือทำให้เงินสกปรกเหล่านี้เข้าสู่ระบบการเงินที่ถูกต้องตามกฎหมาย
การปกปิด (Layering): หลังจากที่เงินได้เข้าสู่ระบบการเงิน ขั้นตอนต่อไปคือการบิดเบือนแหล่งที่มาของเงิน โดยทำธุรกรรมทางการเงินหลายครั้งเพื่อทำให้การติดตามต้นทางของเงินนั้นยากขึ้น เช่น การโอนเงินระหว่างบัญชีต่างประเทศ, การซื้อและขายหุ้นหรือทรัพย์สินอื่นๆ, หรือการใช้เงินในการเล่นพนันในขนาดใหญ่ การปกปิดเป็นขั้นตอนที่ซับซ้อนและต้องการความรู้เฉพาะด้านในการทำธุรกรรมทางการเงิน
การนำกลับมาใช้ (Integration): ขั้นตอนสุดท้ายคือการนำเงินที่ผ่านกระบวนการฟอกเงินกลับเข้าสู่เศรษฐกิจในรูปแบบที่ดูถูกต้องตามกฎหมาย อาชญากรจะนำเงินเหล่านี้ไปลงทุนในธุรกิจที่ถูกต้องตามกฎหมาย เช่น การเปิดบริษัท, การลงทุนในอสังหาริมทรัพย์, หรือการลงทุนในโครงการต่างๆ โดยมีเป้าหมายให้เงินเหล่านี้ดูเหมือนได้มาจากกิจกรรมทางธุรกิจที่ถูกต้องตามกฎหมาย

ลักษณะรูปแบบการฟอกเงินมีไรบ้าง?

การฟอกเงินเป็นกระบวนการที่มีความซับซ้อนและมักใช้วิธีการที่หลากหลายเพื่อบิดเบือนแหล่งที่มาของเงินที่ได้มาอย่างผิดกฎหมาย เพื่อให้ดูเหมือนว่าเป็นเงินที่ได้มาอย่างถูกต้องตามกฎหมาย มีหลายวิธีที่นิยมใช้ในการฟอกเงิน ซึ่งแต่ละวิธีมีความซับซ้อนและเฉพาะทาง แต่ทั้งหมดนี้ล้วนมีเป้าหมายเดียวกันคือการทำให้เงินที่ได้มาจากกิจกรรมผิดกฎหมายนั้นถูกนำกลับมาใช้ในระบบเศรษฐกิจได้อย่างเสรี

การฟอกเงินแบบสเมิร์ฟ (Smurfs)

ในวิธีนี้ อาชญากรมักจะใช้บุคคลหลายคนในการโอนเงินจำนวนเล็กๆ หลายครั้งเพื่อหลีกเลี่ยงการตรวจสอบจากธนาคารหรือหน่วยงานกำกับดูแล การโอนเงินจำนวนเล็กๆ นี้มีจุดประสงค์เพื่อทำให้ธุรกรรมเหล่านั้นดูเหมือนเป็นการทำธุรกรรมปกติ และยากต่อการตรวจสอบว่าเป็นส่วนหนึ่งของการฟอกเงิน

การฟอกเงินแบบใช้นกต่อ (Mule)

วิธีนี้เกี่ยวข้องกับการใช้บุคคลที่สามในการขนย้ายเงินหรือทำธุรกรรมทางการเงิน เพื่อหลีกเลี่ยงการตรวจสอบจากหน่วยงานกำกับดูแล นกต่อนี้อาจมีส่วนรู้เห็นในคดีหรืออาจเป็นเพียงบุคคลที่ถูกว่าจ้างเท่านั้น การใช้นกต่อเป็นวิธีที่ช่วยให้อาชญากรสามารถย้ายเงินไปยังสถานที่ต่างๆ หรือในรูปแบบต่างๆ ได้โดยไม่ต้องโผล่หน้า

การฟอกเงินแบบมีฉากหน้า (Shell)

วิธีนี้เกี่ยวข้องกับการสร้างบริษัทหรือองค์กรที่ไม่มีการดำเนินธุรกิจจริง แต่ถูกใช้เพื่อซ่อนแหล่งที่มาของเงิน บริษัทเหล่านี้อาจไม่มีสินค้าหรือบริการจริง แต่ใช้เป็นเครื่องมือในการทำให้เงินที่ได้มาจากกิจกรรมผิดกฎหมายดูเหมือนเป็นรายได้ที่ถูกต้องตามกฎหมาย บริษัทฉากหน้าเหล่านี้มักจะมีการปลอมแปลงบัญชีและทำให้ยากที่จะตรวจสอบที่มาของเงิน

ความผิดของการฟอกเงินตามกฎหมาย

การฟอกเงินเป็นการกระทำที่ผิดกฎหมายซึ่งเกี่ยวข้องกับการนำเงินที่ได้มาจากกิจกรรมผิดกฎหมายมาปิดบังหรือเปลี่ยนแปลงที่มา เพื่อให้ดูเหมือนเงินที่ได้มาอย่างถูกกฎหมาย ในประเทศไทย การฟอกเงินถูกกำหนดโทษตาม “พระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน พ.ศ. 2542” ซึ่งมีมาตราสำคัญที่กำหนดโทษสำหรับผู้ที่กระทำความผิดทางการฟอกเงินดังนี้:

มาตรา 6: กำหนดให้ผู้ที่กระทำความผิดฐานฟอกเงินในราชอาณาจักรหรือนอกราชอาณาจักรต้องรับโทษตามกฎหมายไทย
มาตรา 7: ผู้ที่สมคบกันเพื่อกระทำความผิดฐานฟอกเงินจะถูกระวางโทษที่หนักกว่า โดยจะรับโทษกึ่งหนึ่งของโทษที่กำหนดไว้สำหรับความผิดนั้น
มาตรา 8: กำหนดโทษสำหรับผู้ที่พยายามกระทำความผิดฐานฟอกเงิน เหมือนกับผู้ที่กระทำความผิดสำเร็จ
มาตรา 60: ผู้ที่กระทำความผิดฐานฟอกเงินจะถูกระวางโทษจำคุกตั้งแต่ 1 ปี ถึง 10 ปี และปรับตั้งแต่ 20,000 ถึง 200,000 บาท
มาตรา 61: นิติบุคคลที่กระทำความผิดฐานฟอกเงิน สมคบ หรือพยายามกระทำความผิดจะถูกระวางโทษปรับจำนวนมากและโทษจำคุกตามที่กำหนด

เพื่อป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน มีหน่วยงานที่มีหน้าที่ในการตรวจสอบและดำเนินการกับปัญหาของการฟอกเงินในแต่ละประเทศ สำหรับประเทศไทย หน่วยงานดังกล่าวคือ “สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน” หรือ Anti-Money Laundering Office (AMLO) ซึ่งมีหน้าที่หลักในการวิเคราะห์ ตรวจสอบรายงานและข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับการทำธุรกรรมทางการเงิน ทำการสืบสวนสอบสวน รวบรวมพยานหลักฐานเพื่อดำเนินคดี รวมถึงการยึดหรืออายัดทรัพย์สินที่เกี่ยวข้องกับการฟอกเงิน

(อ้างอิงข้อมูลเพิ่มเติม https://cds.customs.go.th/data_files/160614135010734037052.pdf)

สรุป

การฟอกเงินไม่เพียงแต่เป็นการกระทำที่ผิดต่อกฎหมาย แต่ยังส่งผลกระทบอย่างร้ายแรงต่อระบบการเงินและเศรษฐกิจของประเทศ รวมถึงความมั่นคงทางสังคมและการปกครอง ด้วยเหตุนี้ กฎหมายหลายประเทศจึงกำหนดโทษที่รุนแรงเพื่อปราบปรามการฟอกเงิน และมีการกำหนดมาตรการที่เข้มงวดในการตรวจสอบธุรกรรมทางการเงิน เพื่อป้องกันการฟอกเงิน

การฟอกเงินไม่เพียงแต่ส่งผลกระทบต่อระบบเศรษฐกิจและการเงินเท่านั้น แต่ยังส่งผลกระทบต่อการบังคับใช้กฎหมายและความยุติธรรมด้วย การที่อาชญากรสามารถฟอกเงินได้สำเร็จหมายความว่าพวกเขาสามารถซ่อนแหล่งที่มาของทรัพย์สินที่ได้มาอย่างผิดกฎหมาย และใช้ทรัพย์สินเหล่านั้นในกิจกรรมอื่นๆ ได้ ซึ่งอาจรวมถึงการสนับสนุนกิจกรรมอาชญากรรมอื่น เช่น การค้ายาเสพติด การค้ามนุษย์ หรือแม้แต่ก่อการร้าย

ในมาตรการป้องกันการฟอกเงิน หน่วยงานต่างๆ เช่น AMLO ในประเทศไทยมีบทบาทสำคัญในการตรวจสอบและรวบรวมข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับธุรกรรมที่สงสัยว่าเป็นการฟอกเงิน รวมถึงการสืบสวนและดำเนินคดีกับผู้ที่กระทำความผิด นอกจากนี้ หน่วยงานเหล่านี้ยังมีหน้าที่ในการอายัดหรือยึดทรัพย์สินที่เกี่ยวข้องกับการฟอกเงิน เพื่อป้องกันไม่ให้ทรัพย์สินเหล่านั้นถูกนำกลับมาใช้ในกิจกรรมอื่นๆ อีก

การปราบปรามการฟอกเงินจึงเป็นส่วนสำคัญในการป้องกันและต่อต้านอาชญากรรมที่มีความซับซ้อนและหลากหลาย ซึ่งต้องการความร่วมมือของหลายฝ่าย ไม่เพียงแต่หน่วยงานของรัฐเท่านั้น แต่ยังรวมถึงธุรกิจภาคเอกชน ธนาคาร และองค์กรการเงินอื่นๆ ที่ต้องมีมาตรการในการตรวจสอบและรายงานธุรกรรมที่สงสัย เพื่อช่วยในการตรวจจับและป้องกันการฟอกเงิน