Home Fundamental Analysis หลักการวิเคราะห์งบการเงิน: Inventories (Part 3) Inventory Systems

Fundamental Analysis

หลักการวิเคราะห์งบการเงิน: Inventories (Part 3) Inventory Systems

หลังจากที่บริษัทขายสินค้าแต่ละชิ้นออกไป การบันทึกต้นทุนขายหรือ Cost of goods sold (COGS) สามารถทำได้อยู่ 2 ระบบ ประกอบด้วย Periodic และ Perpetual inventory system โดยมีความแตกต่างกันตรงที่ระบบแบบ Periodic เป็นการบันทึก COGS และมูลค่าสินค้าในคลัง (Inventory) หลังจบงวดแล้ว

ส่วนระบบแบบ Perpetual เป็นการบันทึกทั้ง 2 ค่าอย่างต่อเนื่องทันทีที่สินค้าแต่ละชิ้นถูกขายออกไป ส่งผลให้ Perpetual system มีค่าใช้จ่ายในการดำเนินการสูงกว่า Periodic system มาก

Source: https://synder.com/blog/periodic-inventory-system/

หากบริษัทบันทึก COGS ด้วยวิธี First-in, first-out (FIFO) ไม่ว่าจะใช้ระบบ Periodic หรือ Perpetual ก็จะได้ค่า COGS และสินค้าคงเหลือสิ้นงวด (Ending inventory) ออกมาเท่ากัน อย่างไรก็ตามหากบริษัทบันทึก COGS ด้วยวิธี Last-in, first-out (LIFO) หรือแบบต้นทุนเฉลี่ถ่วงน้ำหนัก (Weighted average cost) ระบบ Periodic กับ Perpetual จะมีค่า COGS ที่แตกต่างกันไปดังในตารางตัวอย่างด้านล่าง

Source: https://open.lib.umn.edu/financialaccounting/chapter/9-5-applying-lifo-and-averaging-to-determine-reported-inventory-balances/

นอกจากแต่ละระบบจะให้ค่า COGS ที่ต่างกันแล้ว จากตารางจะเห็นว่า COGS ในวิธี LIFO จะมีค่าสูงกว่าในวิธี FIFO เสมอในช่วงที่เป็นภาวะเงินเฟ้อ (Inflation) เนื่องจากวิธีแบบ LIFO คิดต้นทุนจากสินค้าล่าสุดที่ซื้อเข้าไปในคลัง ซึ่งจะมีราคาที่สูงกว่าสินค้าที่ซื้อเข้าไปก่อนหน้า เพราะว่าเป็นภาวะเงินเฟ้อนั่นเอง

Source: https://keydifferences.com/difference-between-lifo-and-fifo.html

หลังจาก COGS ในวิธีแบบ LIFO สูงกว่า FIFO แล้วก็จะส่งผลให้กำไรขั้นต้น (Gross profit) และกำไรสุทธิ (Net profit) ต่ำกว่าวิธีแบบ FIFO ด้วยเช่นกัน และจะทำให้บริษัทจ่ายภาษีเงินได้ในจำนวนที่ลดลง เพราะว่ามีกำไรน้อยลง โดยวิธีแบบ LIFO นี้มีการอนุญาตให้ใช้ได้เพียงแค่ในระบบัญชี U.S. GAAP ของสหรัฐฯเท่านั้น ส่วนประเทศอื่นๆที่ใช้ระบบ IFRS จะสามารถบันทึก COGS ได้เพียงแค่วิธี FIFO และ Weighted average cost เท่านั้น

แต่ในทางตรงกันข้าม หากเศรษฐกิจอยู่ในภาวะเงินฝืด (Deflation) ซึ่งมีโอกาสเกิดขึ้นน้อยกว่าภาวะเงินเฟ้อ วิธีแบบ FIFO ก็จะมี COGS ที่สูงกว่าวิธีแบบ LIFO อย่าไรก็ตาม FIFO เป็นวิธีการที่สามารถสะท้อนต้นทุน และมูลค่าสินค้าในคลังที่ดีกว่า LIFO ในทุกสภาวะ เนื่องจากเป็นการคิดมูลค่าสินค้าที่เก่าที่สุดในคลังในการขายออกไปก่อน ทำให้สินค้าใหม่ที่เหลือก็คำนวณออกมาได้อย่างสมเหตุสมผล

บทความที่เกี่ยวข้อง